STUDNIA O. REPERTUAR

Stowarzyszenie Grupa Studnia O.
Ul. Oboźna 3 m 34, Warszawa
studnia_o@wp.pl
T. 501 165 207 (Małgorzata Litwinowicz), 606204107 (Agnieszka Aysen Kaim), 607283818 (Beata Frankowska), 506738207 (Jarek Kaczmarek)

Stowarzyszenie Grupa Studnia O. to pierwsze w Polsce stowarzyszenie opowiadaczy.
Jako stowarzyszenie działamy od 1997 roku. Źródłem naszych opowieści jest bogata i różnorodna tradycja literatury ustnej: bajki i baśnie, mity i eposy z różnych kultur a także historie autorskie. Nasza działalność nie jest jednak próbą rekonstrukcji dawnych praktyk opowiadania czy wiernym odtwarzaniem tradycyjnych narracji. Sztukę opowiadania traktujemy jako indywidualną twórczość artystyczną, inspirowaną tradycją, lecz wpisującą się w kontekst współczesności.
Praktykę opowiadania historii łączymy z rozległą działalnością animacyjną i edukacyjną.
Opowiadanie stanowi atrakcyjną formułę poznawania innych kultur, jest powszechnie zrozumiałym językiem dialogu międzykulturowego.
Elastyczność i otwartość formuły opowiadania pozwala nam wpisywać się w różnorodne projekty społeczno-kulturowe – zarówno tematycznie, jak i pod względem formalnym: od kameralnych spotkań w kręgu po wielkie widowiska.
Prowadzimy także wiele projektów badawczych nad tradycją opowiadania w różnych
kręgach kulturowych.
Wypracowaną przez nas formą spotkania jest widowisko narracyjne, które nawiązuje do tradycji starożytnego sympozjonu, gdzie opowieści harmonijnie współistnieją z dyskursem naukowym, muzyką, elementami uczty.

WYBÓR Z REPERTUARU
Większość z proponowanych widowisk ma dwie wersje – skróconą (ok 1,5 godziny) i dłuższą – 4-5 godzinną Noc Opowieści.

HISTORIE SŁOWIAŃSKIE. FRAGMENTY
Świat słowiańskiej wyobraźni zamieszkują rozmaite istoty: bóstwa niebios i ognia, dole i wieszczyce losu, duchy powietrzne i wodne, istoty, które strzegą domu i pola; ich imiona są niepewne, często zupełnie zapomniane; ich historie – niejasne i niedokończone.
I te właśnie opowieści chcemy przywołać – sięgając do prawie wyschniętych źródeł, przywoływać słowiańską wyobraźnię, czymkolwiek ona jest; odpominać swój świat, patrząc przez relacje obcych, zobaczyć go na własne oczy.
Wśród opowieści: ballady Mickiewicza, wątki z  Singera, tradycyjne historie ludowe, dawna muzyka i stare pieśni, a także płynąca z głębin słowiańskiej duszy opowieść o przodkach… polskiej chwały futbolowej.
Występują:
Beata Frankowska, Małgorzata Litwinowicz, Jarosław Kaczmarek: opowieści, śpiew
Sebastian Wielądek: lira korbowa, flety, dudy
Jolanta Kossakowska: fidel, śpiew.

NOC NA ZAMKU PRZYGÓD
Pan Bohor z Ganu, okrzyknięty przez dwanaście pięknych panien rycerzem Pięknym a Niedobrym, wyjeżdża z lasu by stanąć naprzeciw orszaku królewskiego – z zamiarem porwania Ginewry. Nieustraszony Sir Lancelot chce z nim skrzyżować miecze, lecz nie wiedzieć skąd pojawia się stara kobieta i uwozi rycerza. Dwunastu wyrusza na poszukiwanie, a z miejsca zwanego Czarnym Krzyżem prowadzą drogi do przyszłości i przeszłości, na północ i południe, na zachód i wschód.
Skoro więc mag Orfeusz wiódł spór z Józefem z Arymatei w zamku w marchii szkockiej – dlaczegóż nie wędrować dalej? Niech przechadzają się po tych drogach święci Pańscy, Antoni niech mówi do ryb, skoro nie chcą go słuchać ludzie, Franciszek zaś łagodnie naucza wilka z Gubbio. Święty Jerzy unosi kopię, a obok idzie panna wiodąc strasznego smoka na czerwonej wstędze. Dzielny Melik Daniszmend ściąga wodze rumaka i rusza do walki, Szalony Dumrul gra o swą duszę z Azrailem, aniołem śmierci.
Wątki wędrują od Kornwalii do Kapadocji, od Litwy do Śródziemnego Morza. A my stoimy pośrodku tego oceanu opowieści, rozglądamy się uważnie i wyławiamy – te najpiękniejsze.
Dawne historie mówią o nas bowiem więcej niż my sami o sobie powiedzieć umiemy.
*
Podstawą scenariusza jest cykl „Zamek Przygód” znajdujący się wśród „Opowieści Okrągłego Stołu”. Z niego – to oczywiste – pochodzą historie o panu Bohorze, Sir Lancelocie czy Merlinie. Jednak struktura tego cyklu jest sama przez siebie dodatkowym znaczeniem: czas płynie w nim raz linearnie, raz cyklicznie; czasem „przewodnikami” historii są postaci (jak Bohor czy Lancelot), czasem pretekstem do opowiedzenia kolejnych kilku historii staje się miejsce (jak skrzyżowanie zwane Czarnym Krzyżem, z którym wiąże się historia Józefa z Arymatei, zamek czarodziejki Morgany, na murach którego wymalowane są dzieje Eneasza, czy też tytułowy Zamek Przygód, który okazuje się miejscem przechowywania świętego Graala). Sposób komponowania, łączenia historii, budowania przejść i nawiązań, sprytne sztuczki narratora, służące wywoływaniu bohaterów – to warstwa nie mniej interesująca od samych opowieści. W dużym stopniu jest więc to spektakl o opowiadaniu, o sztuce żonglowania wątkami, o miłości do słowa, do słuchaczy, do wspólnotowego wymiaru opowiadania.

Występują:
Jarosław Kaczmarek, Agnieszka Aysen Kaim, Małgorzata Litwinowicz, Beata Frankowska: opowieści i śpiew
Barbara Wilińska/Jolanta Kossakowska: fidel, lira korbowa, dulcymer, śpiew
Mateusz Szemraj: lutnia arabska
Wojciech Lubertowicz: instrumenty perkusyjne.

ODYSEJA 2013. SYMPOZJON
Unoszą nas przygody Odyseusza: Kirke, co wojowników zamienia w wieprze, Eurykleja, co dotyka blizny. Ciekawi nas, jak można kłamać tak bardzo o tym, skąd się pochodzi, jak zmyślać historię własnego życia – za każdym razem inną. Odprawiamy obiatę i zaglądamy do dołu, w którym gromadzą się zmarli – czy dadzą się nam dotknąć? Uwodzi nas wielorybi śpiew syren, chcemy płynąć tam, gdzie one. Przejmuje nas lodowaty chłód na widok dziewczyn kołyszących się nad ziemią– dokąd polecą te spętane ptaki?  Może zamienią się w dionizyjskie bachantki? Odyseja w szczelinach i w przedłużeniach, w dialogicznych spięciach, opowiedziana w greckim i polskim heksametrze, intymnie, po swojemu.

Występują:
Beata Frankowska, Agnieszka Aysen Kaim, Małgorzata Litwinowicz: opowieści i śpiew
Jarosław Kaczmarek, Paweł Górski: opowieści
Łukasz Kamil Szypkowski: lira grecka, śpiew, opowieść, recytacje w starożytnej grece
Bart Pałyga: instrumenty strunowe i perkusyjne,  śpiew alikwotowy.

KURHANEK MARYLI
Czego szukamy w balladach Mickiewicza? Cudownych opowieści, romantycznej wyobraźni, która swobodnie porusza się między niebem, ziemią, a tym, co jeszcze głębiej, bez obaw eksploruje krainy umarłych. Szukamy dziewczyny przemienionej w rybkę, zbójcy, co doznał litości i trwogi, pani, co zabiła pana i kwiatów białych, które lud nazywa cary. Prócz samych opowieści znajdujemy w balladach ślad dawnego słowa, swobodnej i czarownej mowy, która pozwala oddychać i śmiać się. Nie odtwarzamy oryginału, bo i nie wiadomo, czym miałby on być. Śpiewamy, melorecytujemy, lamentujemy, tańczymy i klaszczemy w przekonaniu, że mówienie poezji jest czynnością całkowitą, obejmującą słowo, gest, głos, rytm (duszę nawet, jeśli ją kto akurat posiada). Więc – pójdźcie o dziatki, pójdźcie wszystkie razem…

Występują:
Małgorzata Litwinowicz, Monika Paśnik-Petryczenko: śpiew, opowieści
Katarzyna Enemuo: śpiew, opowieści, akordeon
Bart Pałyga: instrumenty strunowe i perkusyjne

OPOWIEŚCI zORIENTowane
Opowieści inspirowane europejską literaturą podróżniczą (m.in. Gerard de Nerval, Elias Canetti, Gustaw Flaubert Orhan Pamuk). Obrazy, scenki i zagadki Orientu opisane przez Europejczyków oraz próby współczesnego odczytania europejskich wyobrażeń Wschodu. Bohaterami opowieści są malarze – orientaliści, ciekawi świata awanturnicy i podróżnicy-romantycy. Oraz my sami – próbujący tkać własną opowieść o Oriencie, wolną od stereotypów, porywającą i prawdziwą, nie-orientalistyczną…
W projekcie towarzyszy nam ikonografia – orientalistyczne wizerunki z XIX i XX wieku. Przyglądamy się jej z pewną podejrzliwością – do jakiego świata prowadzą te obrazy? Może nie jest to wcale Wschód, ale zachodnioeuropejska jaźń…
Opowieści dyskretnie uchylą bram tureckiej łaźni  i wschodnich obyczajów. Unoszące się z obrazów wonie przypraw poprowadzą na bazar, gdzie uliczni sprzedawcy zdradzą tajniki sztuki wschodniego handlu, a wędrowny opowiadacz zaimprowizuje tysiąc drugą zOrientowaną opowieść.
Opowiadają: Agnieszka Ayşen Kaim, Jarosław Kaczmarek, Małgorzata Litwinowicz
Muzyka: Marcin Zadronecki,  Patrycja Napierała

GARRINCHA – SAMBA I ŚMIERĆ
Spektakl łączący język opowiadania z literaturą faktu, sprawozdaniem sportowym i widowiskiem muzycznym. Żywioł opowiadania przenika się z pulsem muzyki i sambą. Opowieść o Garrinchy, potomku Indian Fulniô, genialnym brazylijskim skrzydłowym, który umiejętność dryblingu doprowadził do rangi sztuki. W opowieści pojawią się niezwyczajni bohaterowie, m.in: olśniewająca mistrzyni samby – „czarna bossa” – Elza Soares, tajemniczy Indianin Curupira czy nieistniejący piłkarz Flowers, który pomógł Garrinchy minąć wszystkich Anglików…
W programie archiwalne transmisje z legendarnych meczów, w tym relacja z przebiegu najwspanialszych trzech minut w historii futbolu…
Opowiada, komentuje i gra na gitarze: Jarek Kaczmarek
Muzyka: Gwidon Cybulski

OPOWIEŚCI SYBERYJSKIE
W tym projekcie zderzamy ze sobą dwie narracje, dwie odmienne perspektywy opowiadania o Syberii. Co je łączy, a co dzieli? Kiedy i jak perspektywa wędrowca spotyka się z perspektywą lokalnego nomady?
Pierwsza – narracja w wykonaniu Jarka Kaczmarka  to opowieści na podstawie książki Izaaka Goldberga „Opowiadania tunguskie” w tłum. Jerzego Tulisowa. Historie z Syberii o życiu Ewenków: „Ostatnia śmierć” i „Śmierć Dawidychy”, ukazują proces rozpadu tradycyjnego świata wraz z jego uzależnieniem od sowieckiego imperium, którego najskuteczniejszym narzędziem zagłady staje się butelka wódki.
Druga – narracja w wykonaniu Beaty Frankowskiej  to opowieści na podstawie książek tuwińskiego pisarza Galsana Tschinaga, historie o odchodzącym świecie tuwińskich szamanów.
Muzyka, śpiew gardłowy: Bart Pałyga

Wykonawcy:

Małgorzata Litwinowicz: absolwentka polonistyki na UW (specjalizacja „Lituanistyka” oraz „Animacja kultury”), obecnie adiunkt w Instytucie Kultury Polskiej UW. Zajmuje się sztuką opowiadania od dekady, zrealizowała wiele widowisk narracyjnych (m.in. „Taniec opowieści czyli chasydzi Piaseczna”, „Egle, królowa węży i inne baśnie litewskie”, „Noc na Zamku Przygód. Opowieści europejskiego średniowiecza”), w ramach
działań Stowarzyszenia Grupa Studnia O. współpracowała m.in. z Muzuem Etnograficznym w Warszawie, Zamkiem Królewskim w Warszawie – Działem Oświatowym, Instytutem Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego, Muzeum Narodowym w Warszawie – Działem Oświatowym, Towarzystwem Naukowym Pruthenia z Olsztyna, Centrum Edukacji Obywatelskiej (program „Ślady przeszłości”), Fundacją Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego (m.in. koncepcja wystawy „Biblioteka – miejsce czytania, miejsce działania” i widowiska narracyjne „Sen Marianny” i „Ludzie księgi”), Scholą Teatrum Wiejskiego Węgajty. Dyrektor artystyczna Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Opowiadania od 2006 roku. Wieloletnia kierownik specjalizacji „Animacja kultury” w Instytucie Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim, autorka publikacji i artykułów dotyczących animacji kultury i edukacji kulturalnej. Doświadczona koordynatorka wielu projektów kulturalnych finansowanych ze środków europejskich (program Leonardo da Vinci) i krajowych (Miasto Stołeczne Warszawa, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego). Autorka książki „O starożytnościach litewskich. Mitologizacja historii w XIX-wiecznym piśmiennictwie b. Wielkiego Księstwa Litewskiego”.

Beata Frankowska, absolwentka polonistyki na UW oraz Gender Studies w ISNS, opowiadaczka, współzałożycielka Stowarzyszenia Grupa Studnia O., pisarka i redaktorka. Zrealizowała wiele widowisk narracyjnych dla dorosłych i dzieci, wśród nich ważne miejsce zajmują projekty związane z lokalną tożsamością, w szczególności z wątkami żydowskimi, a także tematyką gender. Prowadziła warsztaty i zrealizowała widowiska m.in. w Biłgoraju, Kazimierzu Dolnym nad Wisłą, Węgrowie (w ramach współpracy z Centrum Edukacji Obywatelskiej), Piasecznie („Taniec opowieści czyli chasydzi Piaseczna”). Zrealizowała cykl widowisk i spotkań wokół tematyki świąt żydowskich dla Muzeum Historii Żydów Polskich (Ohel 2008, w ramach projektu „Opowiadacze w muzeum”).

Agnieszka Aysen Kaim, absolwentka turkologii na UW, opowiadaczka, tłumaczka i orientalistka, w Studni O. od 1997 roku. Zajmuje się przede wszystkim opowieściami tureckimi, perskimi, arabskimi – szerokim kręgiem tradycji ustnej Bliskiego Wschodu. Ma w swoim repertuarze m.in. „Perskie miniatury na słowo i instrument”, „Opowieść o Dumrulu Szalonym” (na podstawie Księgi Dede Korkuta). Autorka pracy doktorskiej (Instytut Orientalistyki UW) poświęconej sztuce tureckiego meddaha. Adiunkt w Instytucie Slawistyki Południowej Uniwersytetu Łódzkiego, prowadzi tam zajęcia poświęcone wpływom orientalnym w kulturze Słowian Południowych. Koordynatorka projektów kulturalnych o zasięgu krajowym i międzynarodowym (m.in. MYTHOS – My Tradional Heritage – w ramach programu Grundtvig, 2010-2012). Tłumaczka języka tureckiego i angielskiego.

Jarosław Kaczmarek, absolwent polonistyki na UW, specjalizacjia „Animacja kultury”, w Studni O. od 1997 roku, polonista, opowiadacz, autor piosenek, animator  kultury. Zajmuje się przede wszystkim problematyką miejskiej kultury współczesnej – stąd spektakle takie jak „Opowieści bluesowe” (o narodzinach bluesa, ale też o Warszawie), „Garrincha. Samba i śmierć”, „Brzydka Afrodyta”.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *